Skopje

Skopje, het Las Vegas van Oost-Europa.

De eerste bus die te vroeg aan kwam tijdens mijn hele vakantie, was natuurlijk deze bus van Herceg Novi naar Skopje. Ik zou om zeven uur 's ochtends arriveren, maar dat werd vijf uur. Het was wel een bijzondere rit geweest: we gingen door Kosovo! Kosovo wordt hier in de regio beschouwd als een onrustig gebied waar je beter niet kunt zijn. Ik denk dat ik er een uur of vier ben geweest en ik kan zeggen dat ik het erg rustgevend vond. Oftewel: ik heb het hele stuk in coma gelegen en vond het alleen irritant dat we twee keer extra de grens over gingen. Wat ik van buiten heb gezien, was heel erg donker. Ik geloof dat ze er bergen hebben, verder dan dat kom ik niet, haha. Die grensovergangen zijn wel goed voor het opvrolijken van mijn paspoort: de landen die nog maar kort bestaan zijn nog erg enthousiast in het uitdelen van stempels. Twee stuks erbij dus voor Kosovo (één keer het land in, één keer het land uit). Met ook al stempels bij het verlaten van Kroatië en eentje in Montenegro is dit dus een goede stempeldag!

Om vijf uur ’s ochtends zit er weinig leven in mij en ook niet in het busstation van Skopje. Ik heb maar eens rustig geld gehaald (dit keer zijn het weer dinars, en je hebt er veel nodig want 100 dinar is ongeveer € 1,60), geïnformeerd naar de bussen die ik wil nemen en toen het ‘eindelijk’ zes uur was een koffietentje opgezocht met wifi. Daar zat ik wel prima, dat vond de eigenaar met z’n vrienden blijkbaar ook. Een van die vrienden vond me namelijk erg mooi en wilde graag dat ik met zijn zoon ging trouwen. In zijn beste Engels kreeg ik dus een huwelijksaanzoek. Helaas stonden er geen kamelen tegenover, en de beste man zag eruit alsof hij m’n opa had kunnen zijn, en ben ik al bezet, en wil ik niet trouwen. Ik heb het verzoek dus maar vriendelijk afgewezen.

Het werd ook tijd om eens buiten het station te gaan kijken. Ik ging aan de wandel, op zoek naar m’n hostel. Ik had niets gereserveerd, maar gezien dat er in twee hostels vlak bij het station nog bedden vrij waren. Helaas zagen de hostels om zeven uur ’s ochtends er nog in diepe rust uit. Ik ben dus maar in de zon gaan zitten bij de rivier. Het was ongeveer 28 graden, best lekker dus! Ook hier had ik al wat aanspraak: een bedelend Roma-meisje en een man van ver boven de zeventig. Die vroeg waar ik vandaan kwam, en of ik misschien dorst had. Ik moest maar met hem mee komen naar zijn huis, dan kon ik wat drinken. Ik heb hem maar vrolijk verteld dat mijn moeder me altijd had geleerd dat ik niet met vreemde mannen mee naar huis mocht gaan. Toen stiefelde hij weer weg.

Eenmaal ingecheckt in m’n hostel ging ik echt aan de wandel, op zoek naar het centrum van Skopje. Dit is gelukkig een stad waar het vrij onmogelijk is om te verdwalen. Je volgt gewoon de rivier en komt in het centrum. Er is een soort boulevard langs de rivier met allemaal leuke restaurantjes en terrassen, maar die heb ik alleen maar heel erg rustig gezien. De inwoners van Sofia ontvluchten de stad in de zomer vanwege de hitte en toeristen zijn er weinig.

Het centrum bestaat eigenlijk uit twee delen, gesplitst door de rivier. Op de ene oever ligt het Turkse/Ottomaanse deel van de stad, het andere deel is Communistisch. Tenminste, volgens mijn Lonely Planet. Die is in Skopje vrij waardeloos, want dit deel van de stad is in de laatste jaren zo ingrijpend veranderd dat je het echt niet meer herkent. De communistische gebouwen worden platgegooid of krijgen een nieuwe facade, zodat het er niet meer beton-stijl uit ziet. In plaats daarvan wordt een heel klassieke bouwstijl gebruikt: soms Romeins, met grote zuilen, soms meer Oostenrijks-Hongaars, zoals in Wenen. Erg apart, want dit is een van de weinige landen in voormalig Joegaslavië waar de Oostenrijkers nooit hebben geheerst.

Niet alleen de gebouwen worden aangepakt, er worden ook overal standbeelden gedumpt. Ze zien er allemaal zo oud mogelijk uit, maar in de praktijk staan ze er soms nog maar een maand. Er is één hoogtepunt: een volledig over de top standbeeld van Alexander de Grote. Hij zit op z’n paard op een gigantische zuil met daaronder een fonteinenshow met klassieke muziek en ’s avonds ook prachtige verlichting. Er horen ook allerlei kleinere beelden bij. Dit standbeeld is af, maar in de omgeving wordt nog aan van alles gebouwd. Macedonië heeft zeker weten geen economische crisis in de bouw, want wat hier uit de grond wordt gestampt is uniek. Je kunt het eigenlijk vergelijken met Las Vegas: alles wat er staat is indrukwekkend, maar het is allemaal nep. En zo is het hier ook… Er is bijvoorbeeld ook een Arc de Triomphe, maar deze steekt een beetje schril af tussen de omringende hogere gebouwen en lijkt er ook vrij willekeurig te zijn neergezet. Het resultaat van al deze gebouwen en standbeelden is surrealistisch. Ik ben er nog niet helemaal achter waarom ze dit doen (dat kunnen de locals me namelijk ook niet uitleggen), maar het komt op mij over alsof Skopje het communistische verleden zo snel mogelijk achter zich wil laten. De communistische verwijzingen verdwijnen en de stad staat ook vol met lekker kapitalistische reclame. Door de klassieke bouwstijlen die gebruikt worden lijkt het allemaal best oud, eigenlijk een soort geschiedvervalsing. Ik weet ook niet zo goed of ik het nu mooi moet vinden of niet. Het is allemaal niet authentiek, maar waarom zou Skopje nu niet de hele stad mogen vol zetten met gebouwen die ze mooi vinden?

De andere kant van de rivier biedt een volledig andere aanblik, als je eenmaal voorbij de nieuwe gebouwen bent. Dit is een oud dorp met veel winkeltjes, vooral veel juweliers en gala-/bruidsjurken. De oude huizen en de straat zijn ook enigszins opgeknapt, maar dit is wel op authentieke wijze gedaan. Leuk om door de kronkelende straatjes rond te dwalen! Wat me opviel was dat in de achterafstraatjes weinig gerenoveerd is, dus daar kom je af en toe een boom tegen met wat stenen eromheen en een huisnummer.

Heel leuk is dat deel van de stad een echte bazaar heeft, zoals ik het had verwacht aan te treffen in Istanbul. Het gaat veel verder dan een gewone markt met wat groente en kleding: er is veel, het is een georganiseerde chaos, het ruikt vooral in het kruidendeel fantastisch, alles staat dicht op elkaar… Tof! Het is wel enorme rommel die ze verkopen in het non-food deel, ik heb radio’s gezien waar nog cassettebandjes in kunnen. Dit is hoe ik me Istanbul had voorgesteld!

Met een paar uurtjes rondlopen heb je eigenlijk alles wel gezien in Skopje. Ik ben onder andere nog bij het huis geweest waar Moeder Teresa is geboren en toen vond ik het wel mooi: tijd voor een siesta! Het was vandaag 43 graden, bizar warm dus. Na een paar uurtjes in m’n hostel ging ik even naar het station om m’n bustickets te kopen en was het tijd om te shoppen. Ik kwam net wat kleding te kort, ik had er niet op gerekend dat het de hele reis zonder uitzondering meer dan 30 graden zou zijn. Ongebruikt sleep ik dus een spijkerbroek, warm vest en een t-shirtje mee, terwijl ik wat hemdjes te kort kom. Ook wilde ik nog wat souvenirs kopen. Het leek me handig om dat aan het einde van de reis te doen (scheelt gewicht in m’n backpack) en bovendien is Macedonië vriendelijk geprijsd, haha.

Vanavond had ik afgesproken met Aleksandar, een jongen die ik ken van vorig jaar uit Slovenië. Hij woont in Skopje en kon me dus alles over de stad vertellen. Toen ik de deur uitliep in m’n hostel kwam ik stomtoevallig Jamie en Ben tegen, die ik in Sarajevo had ontmoet. Met z’n drieën zijn we naar het centrum gelopen. Zo apart om Aleksandar weer te zien! Niets veranderd, dus je kletst ook zo weer verder. Hij was een goede gids en het was bijzonder om hem over de stad te horen vertellen. Hij is er opgegroeid, maar herkent de stad nu niet meer en vraagt zich af waar het allemaal voor nodig is. Ik begrijp dat wel, want de keuzes zijn soms een beetje vreemd. Het is net alsof iemand op het stadhuis bijvoorbeeld dacht ‘oh, een echte stad heeft kunstwerken. Nou, laten we dan in onze belangrijkste winkelstraat maar om de honderd meter een kunstobject neerzetten’. Compleet random, er lijkt verder geen diepere gedachte achter te zitten. De inwoners van de stad zouden liever een nieuw park zien, want daar is wél behoefte aan.

Met z’n vieren zijn we gaan eten, traditioneel Macedonisch. We hadden Aleksandar de vrije hand gegeven, ‘bestel maar iets’, en dat was een goede keuze: lekker traditioneel eten! Natuurlijk met mijn favoriete cevabcici, het was zelfs meer dan we op konden. De rekening, inclusief drie halve liters bier en een glaasje rakija? Ongeveer 20 euro. Nadat we nog een ijsje hadden gehaald bij de beste Italiaan van de stad (hadden we zelf nooit gevonden natuurlijk), was het middernacht. Kleine oogjes bij de toeristen en Alex moest ook weer gewoon werken de volgende dag. Tijd dus om afscheid te nemen en terug te gaan naar het hostel. Dit was een heerlijke avond!